De oude abdij van Bonport (Pont-de-l'Arche)
Privaat eigendom.
Inkom: Volwassenen 4 euro, kinderen 2 euro. Geen verminderd tarief voor werklozen of studenten. Ook op de dagen van het erfgoed moet er inkom betaald worden. Het bezoek kan begeleid worden door een student, die niet noodzakelijk een specialist ter zake is.
Men bereikt het domein via de weg, komend van Pont-de-l’Arche. De parking bevindt zich voor de hoofdingang, op 500 meter loopafstand van de ingang. Voor mindervalide personen is de toegang niet gemakkelijk (ook in de abdij zijn trappen niet te vermijden). Voor hen zijn de enige toegankelijke delen: het park, de kapittelzaal, de oude ingang, het scriptorium, enkele minder belangrijke delen en een zicht op het interieur van de eetzaal.
Deze oude cisterciënzer abdij werd gebouwd voor Richard Leeuwenhart (van 1190 tot 1225) en werd in 1942 geklasseerd als historisch monument.
De naam Bonport (letterlijk vertaald: goede haven) wordt door Batelier d’Aviron, een kroniekschrijver uit de Renaissance, als volgt verklaart. Na een jachtpartij dreigde Richard Leeuwenhart te verdrinken in de Seine, die langs de abdij stroomt. Hij beloofde een klooster te stichten ter ere van Maria, als zij hem naar de oever zou geleiden. Het is bij deze “goede haven”, dat de mensen, die belangstelling hebben voor de abdij, zich graag ophouden. Allerlei woordspelingen en grappen doen de ronde, maar wij geloven eerder dat de “goede haven” deze is van de Zoon van God temidden van de mensen. Dat leiden we af uit één van de wapenschilden van de abdij, die de Geboorte voorstelt.
Uit deze bouwperiode dateren de voornaamste kenmerken van de architectuur na de Cisterciënzers, namelijk de gotiek: de kruisbooggewelven, de gebeeldhouwde kapitelen... De refter (met een bordenrek, een versleten tegelvloer uit de middelleeuwen) en de keuken (met de grote centrale schoorsteen) zijn wel heel typerend.
Aangetast door de tand des tijd, heeft men heel wat moeten restaureren. Het is daarom dat we, van zaal tot zaal, een aangename mengeling krijgen van de cisterciënzer abdij en een echt kasteel uit de 17de en 18de eeuw. De oude ingang van de abdij is een salon geworden, dat warmte uitstraalt door de aanwezigheid van rijk houtwerk, dan sterk contrasteert met de cisterciënzer bogen van het nabije scriptorium. De sacristie van de oude kerk werd verbouwd tot keuken en een bibliotheek werd ingericht tot een luxueus kantoor met een parket met frans inlegwerk. Er is geen enkel boek meer. De slaapzaal van de monniken, op de eerste verdieping, werd een grote overdekte gang, met een gelambriseerd gewelf (maar verborgen door een banale zoldering van hout en plaaster).
Na 1790 werden het klooster, de kerk Notre-Dame, het gastenverblijf, het gebouw van de lekenbroeders en het kerkhof een ware steengroeve, toen de plaatselijke burgerij de abdij terug kocht. Men vindt bepaalde stenen van de abdij terug in Criquebeuf-sur-Seine, Sotteville-sous-le-Val, pont-de-l’Arche, Alizay, ...Want, de versiering met waterplanten was het handelsmerk van het cisterciënzer beeldhouwwerk.
In het park krijgen we, dank zij de grondvesten van de zuilen en enkele muren van de oude kerk, een idee van de afmetingen en de bouwkundige kenmerken.
